Nauka języków obcych niewątpliwie niesie za sobą wiele zalet. Jednak mało kto wie, że wzmacnia jak żadna inna aktywność intelektualna, nasz mózg i rozwój szarych komórek, a w konsekwencji zapobiega pojawieniu się demencji czy choroby Alzheimera. Jednak, aby cieszyć się tymi korzyściami w przyszłości, musimy zadbać o ten organ już teraz i zapewnić warunki do optymalnego rozwoju. Jednym z najważniejszych czynników wpływających na prawidłowe funkcjonowanie mózgu jest aktywność fizyczna. Dlaczego tak się dzieje i jakie dokładnie procesy zachodzą w mózgu w czasie ruchu?
Badaniami nad mózgiem zajmuje się neurokognitywistyka, która wyjaśnia również dlaczego ruch wpływa korzystnie na procesy zapamiętywania.
Ćwiczenia działają bezpośrednio na maszynie molekularnej mózgu wpływając na neuroprzekaźniki. Aktywność fizyczna poprawia zdolność poznawczą poprzez: zwiększenie synaptycznej i naczyniowej plastyczności mózgu. Ekspresja genowa (związana z plastycznością mózgu) wzrasta wraz z nasileniem aktywności fizycznej co przyspiesza neurogenezę (proces tworzenia nowych neuronów w mózgu), przepływ krwi oraz odporność neuronów na urazy, zwłaszcza w hipokampie (element układu limbicznego odpowiedzialny głównie za pamięć). Struktura ta silnie reaguje na ćwiczenia aerobowe. Badania prowadzone zarówno z udziałem dzieci jak i dorosłych, pokazują , że hipokamp powiększa się u tych, którzy aktywnie uprawiają aktywność fizyczną. Im ma większą powierzchnie, tym więcej nowych neuronów zawiera, co w konsekwencji przyspiesza procesy zapamiętywania, nawet trzykrotnie! Zwiększona aktywność fizyczna wpływa na rozmiar hipokampu, co z kolei zwiększa poziom BDNF – neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego. Aby substancje chemiczne, takie jak neuroprzekaźniki i czynniki troficzne, mogły oddziaływać na odbierające je komórki, muszą zostać rozpoznane. Rozpoznanie ma miejsce, kiedy komórka przyjmująca substancję ma odpowiedni receptor dla każdego typu sygnału. Jeśli BDNF jest kluczem, ‘receptory BDNF’ są zamkami na powierzchni komórki, do których pasuje klucz. Wraz z ich wzrostem uczenie się nowych zagadnień, w tym języków obcych, jest szybsze i efektywniejsze. BDNF reguluje również neuroprzekaźniki: dopaminę, noradrenalinę oraz serotoninę. Te substancje chemiczne poprawiają zdolność uwagi.
DOPAMINA – bezpośrednio aktywuje sieci neuronowe, w szczególności w przedniej części warstwy korowej, która jest miejscem funkcji wykonawczych. Wydzielanie dopaminy przez neurony jest niezbędne do podtrzymania aktywności neuronalnej i pamięci roboczej. Brak dopaminy w mózgu może być przyczyną depresji, ADHD, porywczości, braku koncentracji, co w konsekwencji prowadzi do problemów z motywacją do nauki. Dopamina, związana z pozytywną emocją nagradzającą, jest niezbędna dla podtrzymania motywacji do nauki Jeżeli próba produkcji językowej, np. wypowiedzi ustnej, zostaje zwieńczona sukcesem, połączenie neuronalne ulega wzmocnieniu. Motywacja, zatem, w wymiarze neurologicznym, stanowi niezbędny warunek uczenia się.
NORADRENALINA – odpowiedzialna za reakcję „walki lub ucieczki”, powoduje wzrost tętna oraz poziomu glukozy we krwi, co zwiększa czujność oraz pobudzenie organizmu. W związku z tym, poziom skupienia zależy w dużej od mierze od poziomu noradrenaliny i dopaminy. W przypadku niedoboru tych neuroprzekaźników, obserwuje się zaburzenia procesów poznawczych, koncentracji i motywacji.
SEROTONINA – odgrywa główną rolę w procesach pamięci krótkotrwałej. Poziom serotoniny podwyższa się w czasie aktywności fizycznej na dwa sposoby: aktywność motoryczna powoduje wydzielanie i syntezę serotoniny. Dodatkowo aktywność fizyczna powoduje wzrost poziomu tryptofanu w mózgu, który również produkuje serotoninę. Co istotne, tylko ćwiczenia aerobowe (jazda na rowerze, bieganie, pływanie) mogą podnieść poziom serotoniny.
Jeśli nie podnosimy sobie regularnie tętna, osłabiamy układ krwionośny, a co z tym związane – funkcjonowanie mózgu. Aby poprawić koncentrację, ważne jest, aby włączyć do treningu zarówno kardio (zwane też treningiem wytrzymałościowym, to forma ćwiczeń mająca na celu poprawę wydolności serca) jak i relaks. Kardio dostarczy tlenu do mózgu, podczas gdy techniki relaksacyjne pomogą przywrócić równowagę umysłu.