Dbając o swój wizerunek w pracy część osób, chcąc być dobrze postrzeganymi stara się być nadmiernie miłymi i uprzejmymi, często stawiając siebie i swoje potrzeby na końcu. Czy można być jednocześnie kulturalnym i asertywnym? O tym dzisiaj.

Odmowa

Na pytanie czym jest asertywność większość ludzi odpowiada „mówienie nie”, ale niewielu umie właściwie odmówić. Dlatego brak zgody często odbierany jest jako wyraz arogancji. Czy odmowna odpowiedź może więc być uprzejma? Tak, asertywna odmowa (we właściwym jej rozumieniu) jak najbardziej jest zgodna z zasadami dobrego wychowania. Kluczem jest tu podanie powodu odmowy. Podobnie w etykiecie, gdy świadomie łamiemy jakąś jej regułę, to wówczas uprzedzamy o tym naszego rozmówcę. Na przykład prowadząc gościa do gabinetu gospodarz idzie pierwszy, mimo iż to gość ma pierwszeństwo. I przy tej okazji mała uwaga, nie idziemy przodem rzucając „za mną proszę”, lecz uprzedzamy ten gest na przykład słowami „Pozwoli Pan, że poprowadzę”. Odmawiając komuś w sposób asertywny również należy stosować tę zasadę. Na przykład koleżanka z pracy poprosi o przygotowanie za nią raportu, chcąc odmówić należy uprzejmie i asertywnie podać powód odmowy np. „Nie pomogę Ci z raportem, ponieważ dzisiaj muszę wyjść punktualnie z pracy”. Krótko i konkretnie, bez nadmiernego tłumaczenia się i przepraszania.

Proszenie o przysługę

Czy uprzejmie jest prosić kogoś? Tak. Czy asertywnie jest prosić? Tak. Jest jednak jeden warunek. Osoba prosząca o przysługę powinna uszanować potencjalną odmowę, ba, nawet założyć, że druga strona może się nie zgodzić. Dając sobie prawo do proszenia, konieczne jest dawanie innym prawa do odmawiania. Podobnie to wygląda z drugiej strony. Osoba, która została o coś poproszona nie powinna oburzać się „jak on śmiał mnie o to poprosić”. Miał takie prawo, więc poprosił, a my nie musimy się zgodzić, jeśli nam to nie odpowiada. To jest szacunek zarówno do siebie, jak i innych. A szacunek to podstawa zasad savoir-vivre.

Wyrażenie własnych opinii

Czy osoba mówiąca swoje zdanie dobitnie może to robić w sposób, który nie zrani innych? Jak najbardziej może! Wystarczy, że założy, iż jej zdanie nie jest ani lepsze, ani ważniejsze, ani bardziej prawdziwe. Wystarczy, że zaakceptuje, iż inni mogą mieć odmienną opinię na ten temat. I najważniejsze, wystarczy, że będzie używała komunikatu „Ja”, który jest podstawa asertywności, mówiąc „moim zdaniem”, „według mnie” itp.

Zwracanie komuś uwagi

Jak w uprzejmy sposób powiedzieć, że ktoś źle coś robił lub niewłaściwie się zachował? Zwracanie komuś uwagi czy dawanie feedbacku nie zawsze jest łatwe. Dlatego warto to robić i kulturalnie, i asertywnie. Doskonałą techniką jest FUKO, która łączy w sobie postawę asertywną oraz pełną szacunku dla drugiej osoby. Należy zacząć od podania faktów, ale bez oceniania. Np. „W tym tygodniu spóźniłeś się już trzy razy do pracy”. Następnie swoje odczucia, warto się ustosunkować do podanych wcześniej faktów. Np. „Jestem zawiedziona Twoją postawą”. Kolejno podajemy konsekwencje np. „Takie postępowanie powoduje, że inni nie mogą wykonywać swoich obowiązków i mamy opóźnienia”. I na koniec oczekiwania „Oczekuję, że będziesz przychodził punktualnie”. Wypowiedź ta jest pełna szacunku, nie uraża rozmówcy, jest mowa o faktach, o własnych odczuciach, o konsekwencjach, które z tego wynikają oraz o oczekiwaniach. Nie ma tu obrażania ani prawd objawionych typu „zawsze się spóźniasz!”.

Wiele osób uważa, że asertywność wyklucza bycia kulturalnym, uprzejmym człowiekiem. Nic bardziej mylnego. Właściwie pojmowana asertywność idzie w parze z dobrymi manierami.

Masz pytania do autorki lub propozycje tematów do poruszenia w kolumnie „Marka osobista w praktyce”? Chcesz pogłębić na szkoleniu wiedzę na temat marki osobistej, etykiety biznesu i autoprezentacji? Napisz do redakcji: hrfirst@futurecentre.eu

Dorota Szcześniak-Kosiorek

Trener i konsultant z zakresu budowania marki osobistej z wieloletnim doświadczeniem. Na co dzień pomaga uczestnikom szkoleń zwiększać zawodową skuteczność i budować wiarygodność w oczach klientów. Uczy etykiety biznesu, profesjonalnego wizerunku, autoprezentacji, budowania relacji, asertywności i komunikacji.