W poprzedniej części zastanawialiśmy się ile słów w języku obcym należy poznać, aby porozumiewać się w nim na danym poziomie (kliknij). W tej części przedstawiamy sposoby na efektywny rozwój aktywnego słownictwa.

Jakość a ilość: jak nauczyć się właściwych słów w twoim języku docelowym

Zdecydowanie istnieje sposób na nauczenie się właściwych słów we właściwej kolejności podczas nauki języka. Nie staraj się dążyć do opanowania jak największej liczby słów w najkrótszym czasie, ale raczej ucz się słów, które oferują najwięcej korzyści.

Dobrym punktem wyjścia w dowolnym języku jest lista słów najczęściej w nim używanych. Na przykład, w przypadku angielskiego aż 43% słów w przeciętnej, dłuższej wypowiedzi ustnej będą stanowić wyrazy z listy liczącej zaledwie 14 pozycji: you, I, the, to, a, it, that, and, of, what, in, me, is, we.

Brzmi obiecująco, prawda? Zła wiadomość jest taka, że rozszerzając tę listę o kolejne 14 wyrazów, bynajmniej nie osiągniemy zrozumienia 86% tekstu. W rzeczywistości 57 najczęściej używanych słówek składa się na 50% typowej wypowiedzi, 3000 słów natomiast stanowi około 95% codziennej konwersacji. Mimo to rozsądnie jest rozpoznawać słowa takie jak „the”, „is” i „goes” zanim zaczniemy zajmować się nazwami roślin i zwierząt, czy przyswajać sobie slangowe albo szczególnie wyrafinowane wyrażenia.

W każdym języku istnieje kilka kategorii słów, które przydadzą się przed innymi. Niektóre z twoich pierwszych lingwistycznych nabytków będą zaimkami osobowymi i podstawowymi czasownikami, takimi jak „być”, „mieć”, „iść” i „robić”. Z tymi podstawowymi narzędziami w ręku przejdziesz do rzeczowników, oznaczających konkretne przedmioty lub osoby spotykane w codziennym życiu, z czasem przechodząc do słownictwa bardziej zaawansowanego. Jak wcześniej wspomniano, większość słów nie zostanie dodanych bezpośrednio do twojego aktywnego słownictwa przy pierwszym kontakcie z nimi. Nowe słowa mają tendencję do zasilania twojego słownika pasywnego: wyrazów, które całkowicie lub w pewnym stopniu rozumiesz, gdy napotykasz je w kontekście, ale (jeszcze) nie potrafisz ich samodzielnie używać.

Aby nauczyć się więcej słów w jednym języku, musisz stale nasycać swoje pasywne słownictwo nowymi informacjami. Pomaga tu intensywna ekspozycja na wypowiedzi w realnym kontekście: w telewizji, filmach, artykułach prasowych, a także w prawdziwych rozmowach.

Nie martw się, że nie rozumiesz wszystkiego od razu. Każde nowe słowo jest na początku słowem nieznanym, a wielokrotne spotkanie z nim jest jedynym sposobem, aby naprawdę się go nauczyć.

Wskazówki dotyczące wzbogacania słownictwa pasywnego:

  • Oglądaj programy dla dzieci: mówi się w nich powoli, wyraźnie, z prostym słownictwem i mnóstwem wskazówek kontekstowych. Odcinek „Ulicy Sezamkowej” może nie być specjalnie ekscytujący, ale pomoże ci przyswoić nowe słownictwo w kontekście w sposób naturalny, tak jak uczą się języka dzieci.
  • Czytaj książki dla dzieci: w niektórych autorzy specjalnie ograniczają się do określonej, stosunkowo niewielkiej liczby słów.
  • Oglądaj ulubione filmy: Oglądanie filmu, który widziałeś dziesiątki razy (ale tym razem w języku, którego się uczysz) działa na tej samej zasadzie, co czytanie opowieści dla dzieci. Słownictwo jest proste i znasz już tę historię tak dobrze, że zrozumiesz wiele z tego, co usłyszysz, bez konieczności otwierania słownika.
  • Oglądanie filmów dokumentalnych i programów edukacyjnych: Nauka języka za pomocą telewizji jest jednym z najlepszych sposobów na budowanie słownictwa, a filmy dokumentalne i edukacyjne w szczególności się do tego nadają, ponieważ zwykle mówi się w nich w miarę powoli i wyraźnie o czymś, co widzisz na ekranie. Twój umysł łatwiej stworzy mentalne połączenia między słowami, a obrazami.
  • Czytanie napisów, menu itp.: „Stop”, „wyjście” i „uwaga” to słowa, których możesz się nauczyć bezwiednie, po prostu rozglądając się dookoła podczas spaceru po mieście.
  • Strony Wikipedii dotyczące znanych tematów: przeglądając Wikipedię w poszukiwaniu treści interesujących cię zawodowo czy hobbistycznie, przejdź na wersję w języku docelowym. Znajomość tematu pozwoli ci łatwo rozpoznać i pasywnie zrozumieć nowe słowa.
  • Fiszki i aplikacje typu flashcards: to stara metoda, ale naprawdę działa!

Strategie budowania twojego aktywnego słownictwa

Kiedy poznasz nowe słowo i zobaczysz je w różnych kontekstach, przychodzi czas, aby wypróbować je samodzielnie.

Oto kilka przydatnych sposobów przejścia od biernego rozumienia do aktywnego użycia:

  • Tłumaczenie książek dla dzieci: Tłumaczenie książek dla dzieci jest jednym z najprostszych sposobów na rozpoczęcie korzystania z nowego słownictwa. Wybierz fragment znanej książki, na przykład dobrze znaną ci bajkę, i przetłumacz ją na język, którego się uczysz.
  • Konwersacje na Skype’ie i społecznościowych platformach „wymiany językowej”: np. mylanguageexchange.com.
  • Pisanie w języku docelowym: Prowadź pamiętnik tylko dla siebie i nie martw się o poprawność czy pisownię – po prostu używaj słów! Możesz także komentować na obcojęzycznych forach – oczywiście starając się, żeby merytorycznie wnieść coś do dyskusji.
  • Mówienie do siebie: Czasami jesteś swoim najlepszym partnerem do rozmów. Znajdź trochę czasu na czytanie lub oglądanie materiałów w języku docelowym i mów, używając nowych słów, które usłyszysz. Po prostu baw się nimi.

Bez względu na to, czy jesteś początkującym, czy średnio zaawansowanym, rozmiar słownictwa powinien być barometrem twojego postępu, a nie celem samym w sobie. Słownictwo to tylko jeden z elementów składających się na język (co prawda, element kluczowy). Najważniejsze, to pozbyć się kompleksów i mówić, pisać, myśleć w obcym języku – jak najwięcej!